W dobie internetu można odnieś wrażenie, że wszystko jest na wyciągnięcie ręki. Jeszcze bardziej zgubne wydaje się przeświadczenie, że można mieć to właściwie za darmo. Bo skoro już to udostępniono, to przecież mogę z tego dowolnie korzystać. I tutaj właśnie pojawia się problem. Udostępnienie przez autora treści czy zdjęć w internecie, nie jest jednoznaczne ze zgodą na ich dalszą redystrybucję.

Tworząc własną stronę internetową, bloga czy fanpage musimy pamiętać o tak ważnym aspekcie jakim jest ochrona praw autorskich.

Prawa autorskie uregulowane są w Ustawie o prawach autorskich i prawie pokrewnym. W myśl tej ustawy wyróżniamy:

Autorskie prawa osobiste – przysługują twórcy dzieła bezterminowo, jest to prawo niezbywalne, nie można przenieść go na inną osobę.

Z tytułu autorskich praw osobistych autorowi przysługuje:

  • uprawnienie do autorstwa utworu
  • prawo do oznaczenia utworu swoim imieniem i nazwiskiem lub do rozpowszechniania go anonimowo
  • uprawnienie do nienaruszalności treści utworu
  • nadzór nad sposobem korzystania z utworu
  • prawo do podejmowania decyzji o pierwszym udostępnieniu publicznie

Autorskie prawa majątkowe – ograniczone w czasie, zbywalne, ich rozdysponowanie w pierwszej kolejności przysługuje twórcy.

Z tytułu autorskich praw majątkowych autorowi przysługuje rozporządzanie utworem na wszystkich polach eksploatacji:

  • w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu
  • w zakresie obrotu oryginałem
  • w każdym innym sposobie rozpowszechniania utworu

Prawo autorskie powstaje z chwilą powstania utworu – nawet jeśli nie został on jeszcze ukończony. Od tego momentu jest on objęty ochroną. Nie wymagane jest do tego dodatkowe działanie, rejestrowanie czy dodawanie dodatkowych opisów.

Jeżeli chcemy wykorzystać zdjęcia, których nie jesteśmy autorami, musimy mieć na to zgodę autora. Kopiowanie, powielanie treści czy też przypisywanie sobie prawa autorskiego do nich, jest nielegalne i podlega odpowiedzialności prawnej. Ważnym więc aspektem jest świadome podejście do tematu. Jeżeli chcemy wykorzystać materiały pochodzące z sieci, musimy bezwzględnie posiadać zgodę autora na ich wykorzystanie. Zgodę taką można uzyskać na wiele sposobów: kupienie licencji, zgoda autora na bezpłatne korzystanie z jego dzieła, wykorzystanie materiałów i treści pochodzących ze specjalnych stron, gdzie autorzy udostępniają swoje prace wyrażając zgodę na ich dalsze, bezpłatne wykorzystywanie.

Decydując się na korzystanie z czyjejś działalności twórczej, nawet tej udostępnionej przez twórcę bezpłatnie, nie wolno przypisywać sobie autorstwa do takiego dzieła. Za naruszenie praw autorskich, zarówno osobistych jak i majątkowych, grozi nam odpowiedzialność prawna (cywilna i karna).

Jak ustrzec się przed konsekwencjami

Jeżeli nie wiesz kto jest autorem danego dzieła (zdjęcia, pliku, treści) to najbezpieczniej będzie unikanie jego wykorzystywania na własnej stronie czy blogu. Nie znając autora i źródła pochodzenia, nie wiemy jaka jest jego wola. Jeżeli nie jesteśmy wstanie ustalić autora czy też podmiotu posiadającego prawa autorskie majątkowe, najlepiej jest nie wykorzystywać takiego materiału. Możemy narazić się na konsekwencje, jeśli wykorzystamy czyjeś dzieło wbrew jego woli i bez jego zgody.

Podstawowe zasady przy tworzeniu strony, bloga czy innych wpisów w internecie:

  • wykorzystywanie wyłącznie własnej twórczości – zdjęcia, grafiki, treści
  • korzystając z treści innych autorów, robimy to zgodnie z ich wolą – nabycie majątkowych praw autorskich w niezbędnym zakresie (poprzez zawarcie umowy, zakup, licencje)
  • jeśli materiał pochodzi z bezpłatnego serwisu, koniecznie jest zapoznanie się z jego regulaminem i zasadami licencji, na podstawie której materiał został nam udostępniony, by wiedzieć na co pozwala nam licencja
  • pamiętamy o obowiązku podania źródła, autora, w niektórych przypadkach również rodzaju licencji czy odpowiednie podlinkowanie

Przykłady stron, na z których można pobrać darmowe zdjęcia (tzw. banki zdjęć):

https://burst.shopify.com/

https://unsplash.com/

https://stocksnap.io/